ویژگیهای مقاله علمی پژوهشی
مقاله علمی پژوهشی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
آشنا نبودن با انواع مقالات و روش مقاله‌نویسی، یکی از مشکلات اصلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. برخی از این دانشجویان تلاش می‌کنند تا با اطلاعات جسته و گریخته و گاهاً ناقصی که از اساتید یا سایر دانشجویان کسب می‌کنند، نسبت به آماده‌سازی مقالات اقدام کنند.
اما از آنجایی‌که دانش کافی ندارند، با مشکلات زیادی روبرو می‌گردند. از این رو، در این مطلب به بررسی مفهوم و شیوه نگارش یکی از رایج‌ترین انواع مقالات آکادمیک یعنی مقالات علمی پژوهشی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
مقاله علمی پژوهشی چیست؟
مقالات علمی پژوهشی، یکی از مهم‌ترین انواع مقالات داخلی به‌شمار می‌آیند. این مقالات که از نظر ساختار و محتوا از جمله مقالات پژوهشی اصیل (Original article) محسوب می‌شوند.
مقاله علمی پژوهشی به آن دسته از مقالاتی گفته می‌شود که محقق در آن به‌منظور پاسخگویی به یک سؤال علمی، به انجام پژوهشهای تجربی هدفمند می‌پردازد. محقق تمام مراحل تحقیقات خود را به‌صورت کامل و با جزئیات دقیق گزارش می‌دهد.
این گزارش را که در قالب یک ساختار سازمان‌یافته شامل چکیده، فرضیات، مطالعات پیشین، روش تحقیق، نتایج و تفسیر نتایج ارائه می‌شود، مقاله علمی پژوهشی می‌نامند.
ساختار مقاله علمی پژوهشی
ساختار مقالات علمی پژوهشی ممکن است بسته به حوزه تحقیقات یا دستورالعمل مجلات مختلف، متفاوت باشد. با این حال، به‌طور کلی قالب یک مقاله علمی پژوهشی از IMRaD پیروی می‌کند. این قالب به‌ترتیب شامل چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، روش‌شناسی، نتایج، بحث، نتیجه‌گیری، سپاسگزاری، منابع و پیوست می‌شود.
در جدول زیر به‌طور خلاصه، بخش‌های مختلف یک مقاله علمی پژوهشی معرفی شده‌اند.
بخش‌های مختلف یک مقاله علمی
یک مقاله علمی پژوهشی خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
معیار‌های ذیل از مهم‌ترین مواردی هستند که باید در یک مقاله علمی پژوهشی رعایت شوند:
موضوع جدید
موضوع یک مقاله، مهم‌ترین ملاک مجلات برای پذیرش آن است. موضوعات قدیمی و تکراری هیچ جذابیتی برای سردبیران مجلات ندارند. بنابراین موضوع مقاله علمی پژوهشی باید جدید باشد و به افزایش دانش در حوزه علمی مربوطه کمک کند. خلاقیت و نوآوری در نحوه اجرای تحقیق نیز می‌تواند جذابیت مقاله را برای سردبیران و خوانندگان دو چندان کند.
عنوان جذاب
عنوان مقاله، نخستین قسمت مقاله است که توسط خوانندگان دیده می‌شود و تأثیر بالایی در جذب آن‌ها دارد. عنوان یک مقاله علمی پژوهشی، باید در عین اختصار موضوع و هدف مقاله را نشان دهد و روشن باشد. لازم به‌ذ‌کر است که تا حد امکان باید از کلمات کلیدی در عنوان مقاله نیز استفاده شود.
چکیده جامع و گیرا
پس از عنوان مقاله، چکیده بیشترین سهم را در جذب خواننده دارد. در واقع خواننده بر اساس چکیده تصمیم می‌گیرد که آیا ادامه مقاله را مطالعه کند یا خیر. چکیده نباید بیش از حد کوتاه یا بلند باشد و تمام موارد مهم مقاله را پوشش دهد. چکیده باید در عین انسجام، با ساختار مقاله نیز هماهنگ باشد. یعنی مطالب به‌ترتیبی که در طول مقاله عنوان شده‌اند، در آن بیان شوند.
کلمات کلیدی مناسب
کلمات کلیدی در حکم بازاریاب مقاله‌ها هستند و بر نرخ سایتیشن تأثیر زیادی دارند. نویسنده باید کلماتی را که محققان برای جستجوی موضوع مربوطه استفاده می‌کنند، حدس بزند و مهم‌ترین آن‌ها را به‌عنوان کلمات کلیدی درج کند.
مقدمه هدفمند
نقش مقدمه مقاله، آماده کردن ذهن خواننده برای ورود به مبحث اصلی و درک اهمیت پژوهش انجام شده است. مقدمه باید فاقد کلمات و عبارات کلیشه‌ای باشد و خواننده را برای مطالعه کل مقاله ترغیب نماید. همچنین باید میان حجم آن با حجم کل مقاله تناسب وجود داشته باشد.
روش شناسی دقیق
مهم‌ترین مسئله در زمینه نگارش روش‌شناسی، بیان دقیق جزئیات مواد مصرفی و روش‌های اتخاذ شده است. در واقع بخش روش‌شناسی باید طوری باشد که افراد دیگر بتوانند عیناً تحقیق انجام‌شده را اجرا کنند. همچنین لازم است که محقق دلیل تمام اقدامات انجام‌شده را ذکر کند.
لازم به ذکر است که نوآوری و خلاقیت در اجرای آزمایشات، می‌تواند مقاله مربوطه را به یک مرجع معتبر تبدیل کند. در نتیجه مقاله شما استنادات فراوانی دریافت خواهد کرد.
نتایج عاری از خطا
حیاتی‌ترین مورد در رابطه با نتایج، درج صحیح داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل آماری صحیح آن‌ها است. دومین مورد مهم، نمایش آن‌ها به شیوه‌ای جذاب، گویا و روشن است. هر چه بیشتر از عناصر بصری برای نمایش اطلاعات استفاده شود، فهم آن‌ها ساده‌تر خواهد بود. در نتیجه مقاله کشش بیشتری در خواننده ایجاد می‌کند.
همخوانی متن با جداول و اشکال نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا‌که هرگونه تضاد، خواننده را گیج کرده و اعتبار مقاله را به‌شدت کاهش می‌دهد.
بحث و نتیجه‌گیری عمیق
بحث و نتیجه‌گیری مقالات علمی پژوهشی بسته به دستورالعمل مجلات یا نظر نویسنده جدا یا با یکدیگر درج می‌شوند. در قسمت بحث باید به‌صورت عمیق به دلایل توافق یا تناقض نتایج حاصل با منابع دیگر پرداخته شود و تنها به بیان همسو بودن یا نا‌همسو بودن آن‌ها اکتفا نشود.
منابع یکپارچه
منابع پایانی باید با منابع درون‌متنی انطباق داشته باشند و یکنواختی و یکپارچگی حتی در کوچک‌ترین موارد در نگارش آن‌ها رعایت شود. باید خاطر‌نشان کنیم که نحوه درج منابع و ترتیب آن‌ها به دستورالعمل مجله هدف بستگی دارد.
نکات مهم در رابطه با ترجمه مقاله علمی پژوهشی
نکات ریزی در زمینه ترجمه مقالات علمی پژوهشی وجود دارند که غالباً رعایت نمی‌شوند. همین اشکالات کوچک باعث می‌شود که کیفیت مقاله کاهش پیدا کند. مواردی که در ادامه بیان می‌شوند در بسیاری از مقالات علمی پژوهشی رعایت نمی‌شود. این در حالی است که با رعایت این موارد می‌توان سطح نگارشی مقاله را تا حد زیادی بهبود بخشید. این نکات عبارتند از:
سبک و لحن مقاله علمی پژوهشی باید آکادمیک باشد
لحن مقاله باید تحلیلی (نه امپرسیونیستی)، هدفمندانه (نه ذهنی)، عقلانی (نه عاطفی)، منطقی (نه جدال‌بر‌انگیز)، رسمی (نه محاوره‌ای) و غیر‌شخصی (نه شخصی) باشد.
از کلمات یا عبارات مخفف و اختصاری اجتناب کنید
تنها در مواردی که از یک عبارت طولانی به‌دفعات استفاده شود، مجاز به استفاده از عبارات اختصاری خواهید بود. آن هم در صورتی که در اولین استفاده از کلمه، نام کامل آن را در کنار نام اختصاری ذکر کنید.
عدم استفاده از بعضی از عبارات
از به‌کار بردن عبارات etc و and so forth تا حد امکان اجتناب کنید
از خطاب قرار دادن خواننده با ضمیر you بپرهیزید
در عوض از کلماتی مانند the reader یا one استفاده نمایید.
از طرح سؤالات مستقیم در مقاله علمی پژوهشی اجتناب کنید
پرسیدن سؤالات مستقیم تنها در مقالات روزنامه‌ای مرسوم هستند.
در استفاده از افعال عبارتی زیاده‌روی نکنید
تا حد امکان از افعال تک کلمه‌ای استفاده نمایید. برای مثال، به‌جای find out از discover و به‌جای point out از note استفاده کنید. با این حال در صورت استفاده از این افعال به طرز صحیح استفاده از آن‌ها دقت کنید.
استففاده نکردن از عبارات کلیشه‌ای در چاپ مقاله
از به‌کار بردن عبارات محاوره‌ای، اصطلاحات عامیانه و کلیشه‌هایی مانند go the extra mile وpush the boat outخودداری کنید.
استفاده نکردن از ضمیر اول شخص مفرد
به‌طور کلی از اول‌شخص مفرد در مقالات علمی پژوهشی استفاده نکنید.
نکاتی که در اینجا بیان شدند، در عین سادگی بسیار مهم هستند و باید حین ترجمه یا ویرایش فنی یک مقاله علمی پژوهشی در نظر گرفته شوند.
ترجمه مقاله علمی پژوهشی چه اهمیتی دارد؟
ترجمه مقاله علمی پژوهشی از اهمیت بالایی برخوردار است. توصیه ما این است که اگر مقاله شما کیفیت مناسبی دارد، به انتشار آن در مقالات فارسی اکتفا نکنید. در غیر این صورت، مقاله شما در سطح بین‌المللی ارزشی چندانی نخواهد داشت. از این گذشته امتیاز مقاله از همتایان انگلیسی خود نیز به‌مراتب پایین‌تر خواهد بود.
سخن پایانی
مقالات علمی پژوهشی، یکی از انواع مقالات علمی است. در این مطلب با تعریف این نوع مقالات و مراحل نگارش آن‌ها آشنا شدیم. امیدواریم استفاده از نکات این مطلب در قوی کردن رزومه علمی شما تاثیرگذار باشد.